دعاوی اسناد تجاری

اسناد تجاری یا اوراق تجاری به عنوان اسنادی که در جهت تسهیل تجارت ما بین تجار حتی غیر تجار نقش فوق العاده مهمی را ایفا می نمایند دارای انواع مختلفی می باشد که همگی نقش مهمی در شکوفایی و پیشرفت اقتصادی و تجاری هر کشوری بر عهده دارند. و به انواع آن ها در اثر گذشت زمان و پیشرفت های علمی و صنعتی و تجاری افزوده می شود و اسنادی که روزی اثری از آنها نبوده ، امروزه به مهم ترین اسناد تجاری تبدیل شده اند مثل اعتبارات اسنادی.

در بین اسناد تجاری فراوان رایج در تجارت ، قانونگذار به برخی از اسناد تجاری اعتبار فوق العاده ای قائل شده و مقررات آن را به طور مفصل مورد اشاره قرار داده است که این اسناد شامل برات ، سفته ، چک و اسناد در وجه حامل می باشد.

تعریف اسناد تجاری 

تعریف اسناد تجاری به دو بخش عام و خاص تقسیم می شود.در تعریف عام اسناد تجاری می توان گفت اسنادی هستند که در رابطه بین تجار با یکدیگر یا تجار با غیر تجار کاربرد داشته و نیازهای آنها را رفع می نمایند ولی معنی خاص اسناد تجاری عبارتست از اسنادی که توسط تجار و در معاملات تجاری صادر گردیده و براحتی قابل معامله و انتقال بوده و معرف وجود طلبی معین بنفع دارنده آن در مواعد معین و معمولا کوتاه مدت می باشند و دارنده آن به شرط رعایت تشریفات قانونی از مزایای خاصی جهت وصول وجه این اسناد برخوردار می باشد.

مزایای اسناد تجاری برای صادرکننده و متعهدین

منظور از مزایای اسناد تجاری این است که اسناد تجاری برای صادر کننده و متعهدین آنها اعم از برات دهنده و برات گیر و صادر کننده سفته و چک دارای مزایایی می باشد.

مزایای اسناد تجاری برای صادر کنندگان و امضاء کنندگان این اسناد عبارتند از :

1-اسناد تجاری وسیله کسب اعتبار هستند. 

یعنی شخصی که وجه نقد برای خرید کالاها ندارد با صدور سفته مدت دار در وجه فروشنده کالا یا قبول برات صادر شده از طرف فروشنده ،کالاها را خریداری نموده و با فروش انها در سررسید ، وجه این اسناد را پرداخت خواهد نمود که در این صورت این اسناد وسیله کسب اعتبار به حساب می آیند.

2-اسناد تجاری وسیله پرداخت هستند.

در واقع تجار به جای پرداخت پول معمولا از طریق صدور برات و سفته و چک تعهدات خود را ایفا می نمایند و به علت مشکلات نگهداری و حمل پول از اسناد تجاری برای پرداخت استفاده می شود.

3-اسناد تجاری وسیله انتقال طلب و انتقال وجوه می باشند.

انتقال طلب در برات بیشتر مصداق دارد و آن بدین صورت است که برات دهنده ، طلبی را که از برات گیر دارد با صدور برات به دارنده منتقل می نماید و انتقال وجه نیز بیشتر در مورد چک مصداق دارد.

مزایای اسناد تجاری برای دارندگان 

اسناد تجاری برای دارندگان آن سند دارای مزایایی است که اشخاص دیگر از این مزایا برخوردار نیستند. مانند برات دهنده ، برات گیر و ظهرنویسان و ضامنین.

مزایای اسناد تجاری برای دارندگان سند تجاری به شرح ذیل می باشد:

1-مسئولیت تضامنی امضاء کنندگان

در مسئولیت تضامنی حداقل دو شخص یا بیشتر در خصوص دین واحد مسئول می باشند و حداقل یکی از آنها مدیون اصلی و واقعی مانند صادر کننده سفته و چک و برات گیر قبول کننده بوده و حداقل یکی دیگر از آنها بایستی ضامن مانند ظهرنویس باشد و مسئولیت هر کدام از آنها در مقابل طلبکار به میزان تمام دین می باشد و طلبکار می تواند تمام یا قسمتی از دین را از یکی یا همه مطالبه نماید.

2-صدور قرار تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی 

یکی از حقوق خواهان دعوی این است که قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا در جریان دادرسی تا وقتی که حکم قطعی صادر نشده است از دادگاه درخواست تامین خواسته نماید.

قانونگذار در بند ج ماده 108 قانون آئین دادرسی مدنی اعتباری همانند اسناد رسمی به اوراق تجاری واخواست شده قائل شده و دارنده این اسناد بدون تودیع مبالغی جهت جبران خسارت احتمالی می تواند از دادگاه تقاضای صدور قرار تامین خواسته نماید و اموال خواندگان را توقیف نماید و این نیز امتیازی بزرگ برای دارنده اسناد تجاری است.

3-عدم امکان تقاضای تامین از سوی خوانده برای تامین خسارت احتمالی 

در ماده 110 قانون آئین دادرسی مدنی برای اسناد تجاری امتیازی قائل شده و آن اینکه دارنده این اسناد لازم نیست طبق ماده 109 قاون آئین دادرسی مدنی وجهی بابت جبران خسارت وارده به محکمه بسپارد.

4-امتیاز مقرر در ماده 145 قانون آئین دادرسی مدنی 

اصولا اتباع دولت های خارجی چه خواهان اصلی باشند یا به عنوان شخص ثالث وارد دعوا گردند بنا به درخواست طرف دعوا برای تادیه خسارت دادرسی باید تامین مناسب بسپارند.اما در ماده 145 قانون آئین دادرسی مدنی برای دارنده اسناد تجاری امتیازی خاص قائل شده و آن اینکه طبق بند 2 ماده 145 ، اگر اتباع بیگانه خواهان دعوا ، دارنده سند تجاری باشند و موضوع خواسته ، مطالبه وجه این اسناد باشد از دادن تامین معاف می باشند.

5-انتخاب دادگاه صالح

طبق ماده 13 قانون آئین دادرسی مدنی در دعاوی بازرگانی دادگاه محل وقوع عقد یا قرارداد یا دادگاه محل انجام تعهد صالح به رسیدگی است .بنابراین دارنده اسناد تجاری می تواند برای اقامه دعوا علیه خوانده به هر کدام از دادگاه های فوق مراجعه نماید و این نیز نوعی امتیاز برای اسناد تجاری و دارنده آن می باشد.

بر اثر پیشرفت روز افزون فعالیتهای اقتصادی مسائل نو و جدید و پیچیده فراوانی در خصوص اسناد تجاری در جامعه حقوق به وجود امده که به آنها بعضا پاسخ داده نشده یا پاسخ مزبور جامع و مانع نبوده است . و همین امر باعث گردیده در خصوص اسناد تجاری ، رویه های قضایی متعارضی در محاکم در حال شکل گیری باشد.

امروزه دعاوی متعددی در خصوص اسناد تجاری در مراجع قضایی مطرح می شود که رایج ترین آنها مطالبه وجه سفته ، مطالبه وجه چک ، مطالبه خسارت تاخیر در تادیه چک، تقاضای صدور اجرائیه چک ، ابطال سند تجاری و … می باشد . لذا بر آن شدیم تا جدیدترین قوانین و مقررات و آراء وحدت رویه و نظریات مشورتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم تا از این طریق بتوانیم پاسخگوی برخی سوالات شما بوده باشیم .همچنین وکلای متخصص و متبحر موسسه حقوقی دادمان آرمان آبان  در حوزه دعاوی اسناد تجاری آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی اعم از مشاوره حقوقی و وکالت دعاوی به شما عزیزان می باشند.