دعاوی مالکیت فکری و صنعتی

دعاوی مالکیت فکری و صنعتی یکی از دعاوی نو ظهور تلقی می شود و علی رغم گذشت سالیان طولانی از تولد حقوق مالکیت فکری در ایران متاسفانه کمتر به آن پرداخته شده است. دعاوی مالکیت فکری به سه دسته دعاوی حق مالکیت طرح صنعتی، دعاوی حق اختراع و دعاوی علامت تجاری تقسیم می شود. دعاوی مالکیت فکری و صنعتی از اهمیت و پیچیدگی خاصی برخوردار می باشد و به همین جهت نیز مراجع اختصاصی برای رسیدگی به این دعاوی تعیین گردیده است. لذا طرح و دفاع از این دعاوی نیازمند بهره مندی از خدمات وکیل متخصص در دعاوی مالکیت فکری و صنعتی است تا با استفاده از دانش تخصصی و تجربه وکیل متخصص در این حوزه بتوان به نتیجه مطلوب دست یافت.

دعاوی حق مالکیت طرح صنعتی

طرح صنعتی برای اولین بار در سال 1386 در قالب نظام خاص مورد حمایت قرار گرفت و می توان گفت قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری و آئین نامه اجرایی آن در خصوص طرح های صنعتی، ترکیبی از برداشت ها، تفسیرها و ترجمه های قوانین کشورهای خارجی و معاهدات بین المللی می باشد و به همین دلیل است که همچنان در مراجع ثبتی و دادگاه ها در خصوص تعریف طرح صنعتی، اختلاف نظرهایی وجود دارد.

هر شخصی که می خواهد طرح صنعتی خود را به ثبت برساند، باید ابتدا اظهارنامه خود را به همراه ضمائم که حاوی طرح صنعتی می باشد به اداره مالکیت صنعتی ارائه نماید که در این اداره، اظهارنامه را از نظر مطابقت با مفاد ماده 22 و مقررات مندرج در ماده 20 و بند (و) ماده 4 بررسی می نماید. اقداماتی که اداره مالکیت صنعتی پس از وصول اظهارنامه انجام دهد عبارتست از:

1-احراز ذی حق بودن متقاضی در ثبت طرح صنعتی

2-بررسی صحت نمونه طرح صنعتی از نظر تعداد و ابعاد طبق ماده 73 آئین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات

3-انطباق طرح ارائه شده با طرح صنعتی تعریف شده در ماده 20 همان قانون

4-بررسی اینکه بهره برداری از طرح صنعتی خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشد.

5-تطبیق طبقه اعلام شده توسط متقاضی با طبقه بندی بین المللی مطابق موافقت نامه لوکارتو

علاوه بر موارد فوق الذکر اداره مالکیت صنعتی بررسی می نماید که آیا طرح مشابهی در بانک اطلاعاتی طرح ها وجود دارد یا خیر؟

پس از بررسی اظهارنامه چنانچه با اظهارنامه ثبت طرح صنعتی موافقت شود، گواهینامه طرح صنعتی صادر می شود و چنانچه این اظهارنامه رد گردد، متقاضی می تواند ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ تصمیم، اعتراض خود را از طریق مرجع ثبت به کمیسیون موضوع ماده 170 آئین نامه تسلیم نماید و چنانچه کمیسیون مذکور نیز اعتراض وی را رد نماید، می تواند ظرف 60 روز نسبت به رای کمیسیون موضوع ماده 170 آئین نامه در دادگاه اختصاصی اعتراض نماید.

چنانچه شخصی به ثبت طرح صنعتی توسط شخص دیگر اعتراض داشته باشد، می تواند اعتراض خود را از طریق مرجع ثبت اعلام نماید که به اعتراض وی در کمیسیون حل اختلافات ناشی از ثبت مالکیت صنعتی رسیدگی می شود و تصمیم این کمیسیون ظرف 60 روز از تاریخ ابلاغ، قابل اعتراض در دادگاه صالح می باشد.

دعاوی حق اختراع

دعاوی اختراع از جمله دعاوی تخصصی محسوب می شود که ماده 37 قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1310 و همچنین ماده 18 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 به هر شخص ذی نفعی اجازه طرح آن را در مراجع قضایی اعطاء نموده است.

یکی از مهمترین دعاوی اختراع، دعوای ابطال گواهینامه ثبت اختراع می باشد که در فرض وجود یکی از شرایط ذیل قابل طرح است:

• موضوع ثبت شده مشمول تعریف اختراع نباشد.
• اختراع ثبت شده دارای شرایط ثبت از جمله جدید بودن، گام ابتکاری و کاربرد صنعتی نباشد.
• اختراع ثبت شده قبلا توسط شخص دیگر اختراع شده و مورد بهره برداری قرار گرفته باشد

یکی دیگر از دعاوی رایج در حوزه حق اختراع، دعوای دارنده گواهینامه حق اختراع علیه شخص دیگر تحت عنوان نقض حق اختراع می باشد. پس از صدور گواهینامه حق اختراع، مخترع دارای حقوقی می باشد که چنانچه شخص یا اشخاص ثالث، اقداماتی در جهت نقض این حقوق انجام دهند، مخترع می تواند از طریق طرح دعوای کیفری یا حقوقی علیه ایشان اقدام نماید.

دعوای علامت تجاری

یکی از مصادیق مهم مالکیت صنعتی، علامت تجاری می باشد که از دیرباز مورد استفاده تجار جهت تمایز محصول قرار گرفته است.

قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1310، بدین صورت بود که هر شخصی نخستین بار از علامت تجاری استفاده می نمود، مورد حمایت قرار می گرفت اما در قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 شخصی که علامت تجاری خود را به ثبت رسانیده باشد، مورد حمایت قرار می گیرد.

طبق ماده 32 قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری در صورت وجود موارد زیر علامت تجاری غیر قابل ثبت می باشد:

1-عین یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است.

2-عین علامتی باشد که قبلا به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.

چنانچه بدون رعایت موارد فوق، علامتی ثبت گردد، می توان طبق ماده 59 قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری و مواد 121 و 125 آئین نامه اجرایی آن، ابطال علامت ثبت شده را از دادگاه عمومی حقوقی تهران تقاضا نمود.

حق تقدم بر علامت می تواند مصادیق متعددی داشته باشد که از جمله آنها حق تقدم ناشی از سبق استعمال مستمر علامت می باشد.