از جمله مشکلات حقوقی شهروندان و دعاوی مبتلا به درمحاکم دادگستری و اجرای ثبت دعاوی مربوط به مطالبه وجه چک است.که با توجه به مبنای صدور چک و شرایط شکلی مندرج در متن چک و تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت و شرایط دارنده و صادرکننده و ظهرنویسان و…نحوی طرح دعوا مطالبه حقوقی وجه چک متفاوت است.لازم به ذکر است،درخصوص چک هایی که براساس قانون جدید چک (چک های صیادی)صادر می گردد،شرایط خاصی است،که تقدیم حضور می گردد.
روشهای مطالبه وجه چک
در خصوص مطالبه وجه چک سه طریق در قوانین پیش بینی شده است.که شرایط و مقررات مربوط به هریک متفاوت از دیگری است و دراین مقاله به مطالبه وجه چک های غیرصیادی (چک های قدیمی) از طریق محاکم حقوقی خواهیم پرداخت و در خصوص چک های صیادی و دیگر روشهای طرح شکایت کیفری و اداره اجرای ثبت در مقاله های مجزائی به آنها پرداخته ایم.که قابل استفاده علاقه مندان می باشد.
۱.طرح شکایت کیفری
۲.طرح دعوی حقوقی مطالبه وجه چک در محاکم حقوقی
۳.از طریق اداره اجرای ثبت
طرح دعوی حقوقی مطالبه وجه چک
مطالبه وجه جز دعاوی مالی است.درصورتی که چک صادره منجر به صدور گواهی عدم پرداخت گردد،دارنده چک می تواند،با تقدیم دادخواست مطالبه وجه چک علیه صادرکننده و ضامنین و ظهرنویسان آن اقدام نماید.که در حال حاضرثبت و ارسال دادخواست های حقوقی از طریق دفاتر خدمات قضایی صورت می پذیرد.که دعاوی مطالبه وجه چک تا مبلغ بیست میلیون تومان درصلاحیت شوراهای حل اختلاف و ارقام بالاتر به دادگاه عمومی حقوقی ارجاع می گردد.
دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعوی مطالبه وجه چک
براساس ماده 11 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی و رای وحدت رویه شماره 688 مورخ 23/03/1385 خواهان حق مراجعه به دادگاههای زیر را دارد.
۱.دادگاهی که در حوزه آن چک صادر گردیده است.
۲.دادگاه محل اقامت خوانده یا هر یک از خواندگان به تشخیص دارنده چک
۳.دادگاهی که در حوزه آن چک منتج به صدور گواهی عدم پرداخت از بانک محال علیه شده است.
تامین خواسته (توقیف اموال) جهت مطالبه وجه چک
تامین درلغت به معنی درامنیت درقراردادن است ودراصطلاح حقوقی به معنای توقیف اموال خوانده است.دارنده چک می تواند درجهت جلوگیری ازنقل وانتقال اموال وامکان اجرای رای درآینده درخواست صدورقرارتامین خواسته جهت توقیف اموال صادرکننده وظهرنویسان وضامنین چک را تضامنا از دادگاه درخواست نماید.
نکته کاربردی:
خواهان می بایست،درجهت عدم مطلع شدن خوانده ازتوقیف اموال،درمتن دادخواست،درخواست اجرای قرارتامین خواسته قبل ازابلاغ به خوانده را بنماید.درغیراینصورت قرارتامین خواسته براساس ماده 117 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی وانقلاب درامورمدنی،ابتدائا می بایست به خوانده ابلاغ و پس از آن اجرا شود.لذا درفرض عدم طرح این درخواست امکان اطلاع خوانده و نقل و انتقال اموال وعدم امکان اجرای حکم درآینده متصوراست.
نحوی طرح درخواست تامین خواسته (توقیف اموال) جهت مطالبه وجه چک
قرارتامین خواسته (توقیف اموال خوانده) بعنوان یک اقدام احتیاطی ودرجهت ضمانت اجرای امکان اجرای حکم درآینده است.لذا سرعت عمل درطرح و اجرای آن حائزاهمیت اساسی است.که براساس ماده 108 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب امکان طرح آن درسه حالت متصوردارد.
۱.بصورت مستقل وقبل ازثبت دادخواست مطالبه وجه چک:
درفرضی دادخواست تامین خواسته به صورت مجزا و قبل از تقدیم دادخواست مطالبه وجه چک مطرح گردد،براساس ماده 112قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امورمدنی ،خواهان می بایست ظرف 10 روز از تاریخ صدورقرار تامین خواسته (پذیرش درخواست توقیف اموال خوانده) نسبت به ثبت دادخواست اصلی (مطالبه وجه چک) اقدام نماید.درغیراینصورت بنا به درخواست خوانده ازقرارتامین خواسته رفع اثرمی گردد وخواهان ناگزیربه ارائه مجدد درخواست تامین خواسته درقالب دادخواست است واقدامات صورت گرفته سابق از سوی دادگاه کان لم یکن می گردد.
۲.همزمان با دادخواست اصلی ودریک دادخواست:
براساس این روش که متداول ترین روش طرح درخواست تامین خواسته است.دادگاه با تفکیک خواسته ها ابتدائا به درخواست قرارتامین خواسته رسیدگی و درمورد آن اتخاذ تصمیم می نماید.
۳.پس ازطرح دعوای مطالبه وجه :
خواهان می تواند دراثنای رسیدگی به پرونده چه درمرحله بدوی یا تجدیدنظراقدام به طرح درخواست قرارتامین خواسته نماید و ادگاه تا قبل ازختم دادرسی می تواند نسبت به تامین خواسته اتخاذ تصمیم نماید.
مفهوم خسارت تاخیرتادیه چک چیست؟
خسارت تاخیرتادیه چک به معنای جبران خسارت و کاهش ارزش ریالی وارده به وجه چک درفاصله زمانی شروع تعهد پرداخت تا وصول آن است.
مبنای محاسبه خسارت تاخیرتادیه چک چیست؟
براساس ماده 522 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب درامورمدنی دردعاوی که موضوع آن دین وازنوع وجه رایج است.درصورتی که با مطالبه طلبکارو تمکن مدیون،مدیون امتناع ازپرداخت بدهی خود نماید،درصورت تغییرفاحش شاخص قیمت سالانه اززمان سررسید تا هنگام پرداخت وپس ازمطالبه طلبکاردادگاه با رعایت تناسب شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی تعیین می گردد،نرخ خسارت تاخیرتادیه را محاسبه و مورد حکم قرارخواهد داد. مگراینکه طرفین درخصوص خسارت وارده به نحوه دیگری توافق نموده یا بنمایند.
لذا با توجه به موضوع وجه رایج درچک های صادره ،مبنا شاخص تورم اعلامی ازسوی بانک مرکزی است.که هرچند ماه یکبارمعمولا اعلام و به دادگستری ها ابلاغ می گردد.
خسارت تاخیرتادیه وجه چک ازچه زمانی محاسبه می گردد؟
براساس استفساریه تبصره الحاقی به ماده ۲ قانون اصلاح موادی ازقانون صدورچک مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام ،خسارت تاخیرتادیه برمبنای نرخ تورم اعلامی ازسوی بانک مرکزی ازتاریخ سررسید چک تا زمان وصول آن محاسبه می گردد.
لازم به ذکراست،دادگاه تنها درفرضی موظف است،نسبت به صدوررای نسبت به خسارت تاخیرتادیه ازتاریخ صدورچک اقدام نماید،که این درخواست درمتن دادخواست تصریح شده باشد،درغیراینصورت تاریخ تقدیم دادخواست ملاک عمل قرارخواهد داد.که ممکن است موجب خسارات سنگینی به خواهان گردد.
نکته کاربردی:
دراسناد تجاری تنها چک واجد امتیازدرخواست مطالبه خسارت تاخیرتادیه ازتاریخ صدوراست.ولی درسایراسناد تجاری ازقبیل سفته ازتاریخ واخواست یا درصورت عدم واخواست ازتاریخ تقدیم دادخواست امکان مطالبه آن وجود دارد.
20 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
سلام بنده در سال 95 چکی را از شخصی گرفتم چون از دوستانم بود در موعد برگشت نزدم وقتی دیدم ایشان قصد پرداخت را ندارد سال 1401 برگشت زدم می خواستم ببینم آیا خسارت تاخیر در تادیه از سال 95 محاسبه میشه؟
با سلام طبق رای وحدت رویه شماره 812 مورخ 1/4/1400 هیات عمومی دیوان عالی کشور خسارت تاخیر در تادیه بر مبنای نرخ تورم از تاریخ صدور چک تا وصول آن محاسبه می شود.در خصوص سوال شما با توجه به اینکه مهلت مقرر در مواد 318 و 319 قانون تجارت (5سال)سپری
شده در این فرض چک شما مشمول مقررات قانون تجارت نمی باشد و شما صرفا می توانید علیه صادر کننده چک بر اساس مقررات قانون مدنی اقدام کنید بنابراین رای وحدت رویه شماره 812 نیز شامل شما نمیشود و خسارت تاخیر در تادیه از زمان تقدیم دادخواست محاسبه می شود.
سلام بنده چکی را به صورت امانت نزد یکی از دوستانم سپرده بودم و قرار بر این بود تا زمان مقرر ایشان چک ها را به بانک نبرد متاسفانه ایشان یکی از چک ها را به بانک برد و وصول کرد وقتی متوجه شدم تقاضای مسدودی حساب را کردم و پس از شکایت کیفری خیانت در امانت در دادسرا گواهی گرفتم و به بانک دادم الان متوجه شدم ایشان مابقی چک ها را به بانک برده و گواهی عدم پرداخت به جهت مسدودی طبق شکایت خیانت در امانت گرفته و با آن دادخواست داده و تامین خواسته گرفته میخواستم ببینم آیا این کار قانونی است و ایشان می توانسته این کار را انجام دهد؟
با سلام طبق بند ج ماده 108 و ماده 110 قانون آئین دادرسی مدنی برای صدور قرار تامین خواسته بابت وجه چکی که گواهی عدم پرداخت گرفته شده است نیازی به تودیع خسارت احتمالی نمی باشد و علت عدم پرداخت وجه چک هم تاثیری در این دستور ندارد .تنها اقدامی که می شود انجام داد این است که شما به قرار تامین خواسته اعتراض نمایید که دادگاه در اولین جلسه رسیدگی به اعتراض شما رسیدگی می نماید و نسبت به آن تعیین تکلیف می کند.همچنین در صورتی که شما از اجرای قرار تامین خواسته متحمل خسارتی شده باشید می توانید پس از صدور رای قطعی بطلان دعوا ، خسارات خود را از خوانده مطالبه نمایید.
سوال بنده این است که خسارت تاخیر تادیه چک‌های که پنج سال قبل صادر شده از چه تاریخی محاسبه میشود. ؟ در ضمن آیا با صدور حکم اعسار خیارت تاخیر تادیه متوقف میشود یا خیر؟
فرض فانونگذار بر این است که چک‌های صادره از حساب اشخاص می‌بایست در روز صدور پرداخت شوند و بسیاری از قضات با این استدلال خسارت تاخیر تأدیه چک را از تاریخ صدور محاسبه و مورد حکم قرار می‌دهند، لازم به ذکر است حکم اعسار مانع از تعلق خسارت تاخیر تأدیه چک است.
سلام. بنده یه چکم به مبلغ ۵میلیون تومان برگشت خورد. طرف مقابل شکایت کرد و با دستور قضائی یه روز مبلغ دومیلیون موجودی در حسابم با حکم برداشت بخشی از حساب از طرف دادگستری برداشت شده بود. دوماه قبل بنده مبلغ ۵ میلیون تومان رو به حساب خزانه دادگستری واریز نمودم. خواستم بدونم باید چه مراحلی طی کنم که دومیلیون تومان بآقی مونده رو به حسابم واریزکنن؟ لطفا راهنماییم کنید خیلی گیرم.
با سلام . شما که 2 میلیون تومان از مبلغ چک که ۵ میلیون تومان بود واریز کرده بودید، چرا بجای ۳ تومن ، ۵تومن به حساب خزانه دادگستری واریز کردید؟ ایا بادستور قضایی ۵تومن واریز کردید؟ حال اگر طرف مقابل اون ۲ تومن شما را استرداد نکرد بایستی دادخواست بدهید و از طریق شورای حل اختلاف حکم بگیرید و پولتان را تحویل بگیرید
سلام خسته نباشید من ی چکی دادم سال ۹۴به مبلغ ۴۰میلیون طرف حکم جلب گرفته سیار گفتم اگه بروز حساب کنن چقدرمیشه واینکه قسط بندی بشه جلو حسابام بازمیشه ممنون
سلام با توجه به نرخ تورم بانک مرکزی محاسبه می شود حدودا 500 میلیون میشه بله اگر دادخواست شما پذیرفته شود رفع توقیف می شود
بنده یک رسید عادی بابت طلبم از شخصی گرفتم و چون خیلی دیر کرد بابت بدهیش شکایت کردم.
چتدین بار از طرف دادگاه احضار شد نیومد.
و قاضی شورا رای را به نفع من صادر کرد.
با استعلام از راهور ماشینی بنام بدهکار بود که پیداش کردم و به پارکینگ رفت
بعد از مدتی شخص ثالثی امد وگفت ماشینو من وکالت فروش دارم خریدم.
کع دوباره قاضی به نفع من رای داد بخاطر اینکه وکالت فروش تاریخش بعد از شکایت منه شخص ثالث به رای اعتراض کرد تجدید نظر گفته بیمه نامه ماشین بنام کس دیگست شعبه دوباره رسیدگی کنه پرونده از تجدید نظر فرستاده به شعبه به نظر شما چکار کنم
سلام با وضعیت موجود تجدیدنظر خواهی طرف مقابل به نتیجه نمی‌رسد و دادگاه تجدیدنظر به نفع شما رای را تایید خواهد کرد جای نگرانی نیست
با سلام یه چک از شخصی طلب دارم برای اون اظهارنامه و دادخواست فرستاد الان اون رفته اظهارنامه پر کرده که بدهکار نیستم آیا لازم هست که جواب اظهارنامه او را بدهم یا بذارم تا روز دادگاه
نیازی نیست پاسخ دهید
باسلام براد من یک ماهی میشه به واسطه چک دومیلیارد وششصد میلیونی که کشیده توسط برگشت زننده چک، جلب و به ندامتگاه کرج منتقل شده است. ایا امکان اینکه درخواست پابند الکترونیکی بدهد برای خروج از زندان برایش وجود دارد یاخیر؟ اگر میشود باید به قاضی شعبه بدهد یا رییس زندان.
پابند الکترونیکی برای جرائم کیفری است و در دعاوی حقوقی مانند چک کاربرد ندارد
من یک چک دارم برای تاریخ ۱۰/۱۰ چک ثبت کرده طرف به نامم و نوشته بابت ضمانت و الان بردم بانک برگشت خورد و امضا روی چک با بانک مطابقت ندارد. میتونم برم شکایت کنم یا نه؟
صاحب چک میگه جنبهٔ حقوقی ندارد چک و نمی‌تونید شکایت کنید
بله در صورت عدم مطابقت امضا با سوئ نیت کیفری در غیر اینصورت حقوقی می توانید دادخواست مطالبه بدهید
درود خدمت همه عزیزان. من در سال ۹۶ محکوم به پرداخت یک میلیارد و یکصد میلیون تومان شدم و بابت مرخصی از زندان مبلغ یک میلیارد و سیصد میلیون وثیقه گذاشتم اعسار رد شد در سال ۹۷ دو فقره سند و اجرا گذاشتن حدود ۴۳۰ میلیون گرفتن قاضی پرونده میگه فقط باید بری زندان مال معرفی میکردم رد می‌کرد الان بعد از این مدت پذیرفته مال معرفی کنم میگه باید خسارت تاخیر تادیه پرداخت کنی آیا طلبکار پیگیری نکرده من باید به روز پرداخت کنم یا اینکه حدود ۸۰۰ میلیون مانده باید پرداخت کنم. با سپاس
بستگی به پرونده دارد اگه طرف مقابل خسارت تاخیر تادیه را مطالبه نموده از زمان مطالبه باید خسارت پرداخت کنید .