دعاوی مالیاتی

دعاوی مالیاتی

منظور از دعاوی مالیاتی، مجموعه اختلافات مالیاتی فی ما بین مالیات دهندگان اعم از اشخاص حقیقی و یا حقوقی (مودیان) با سازمان امور مالیاتی در خصوص نحوه محاسبه و میزان مالیات قابل پرداخت و نحوه وصول آن از مودیان است.

دلایل ایجاد اختلاف یا دعاوی مالیاتی

اهم دلایل ایجاد اختلافات مالیاتی را می توان به شرح ذیل برشمرد:

1.حدوث اختلاف به علت عدم انجام صحیح تکالیف قانونی محوله بر عهده مودیان از قبیل عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر، عدم ارائه اطلاعات صحیح مالی در اظهارنامه مالیاتی، عدم رعایت آئین نامه ها و بخشنامه های مالیاتی، عدم تنظیم صحیح دفاتر مالی، عدم ارائه اسناد و صورت حساب های مالی و … .

2.حدوث اختلاف به علت عدم انجام صحیح تکالیف محوله بر عهده ماموران مالیاتی در خصوص محاسبه و برآورد میزان صحیح مالیات قابل پرداخت توسط مودی؛ که این قبیل اختلافات بیشترین دلایل طرح اعتراض در کمیسسیون ها و مراجع اختصاصی مربوطه و دیوان عدالت اداری است.

3.نقص و ابهامات موجود در قوانین و بخشنامه ها و دستورالعمل های مالیاتی.

مراجع صلاحیت دار جهت حل و فصل اختلافات یا دعاوی مالیاتی

براساس روال اداری و قانونی حاکم بر دعاوی مالیاتی، رسیدگی به اعتراضات واصله از سوی مودیان در قالب مراحل ذیل انجام می پذیرد:

- مرحله اول: رسیدگی اداری توسط ممیز و ممیز کل اداره امور مالیاتی مربوطه
غالب مودیان پس از صدور برگ تشخیص مالیاتی، بر اساس ماده 238 قانون مالیات های مستقیم به برگ تشخیص صادره معترض بوده و با ارائه درخواست کتبی خطاب به رئیس اداره امور مالیاتی، بررسی موضوع و حل و فصل اختلاف را درخواست می نمایند. این درخواست در اغلب موارد با کسر مبالغی و یا تقسیط مالیات اعلام شده حل و فصل می گردد.

- مرحله دوم: مراجعه به هیات های حل اختلاف بدوی مالیاتی
مرحله دوم در فرضی است که بنا به هر دلیل، اختلافات مالیاتی با توافق با رئیس اداره امور مالیاتی حل و فصل نگردد و مودی پس از ابلاغ برگ تشخیص می تواند از اداره امور مالیاتی مربوطه، ارجاع اعتراض خود به هیات حل اختلاف بدوی را که متشکل از 3 عضو است، درخواست نماید.لازم به ذکر است واحد مالیاتی مربوطه با ابلاغ اخطاریه، زمان تشکیل جلسه هیات بدوی را جهت حضور مودی و ارائه مستندات و دفاعیات لازم به اطلاع می رساند.

- مرحله سوم: مراجعه به هیات حل اختلاف تجدیدنظر مالیاتی
مرحله سوم نیز مربوط به فرضی است که یکی از طرفین، نظر هیات بدوی را نپذیرد. در این صورت معترض می توانند ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی به صورت کتبی، ارجاع پرونده به هیات تجدیدنظر را درخواست نماید. رای هیات تجدیدنظر قطعی و لازم الاجرا می باشد و مودی مکلف است مالیات تعیین شده را بپردازد.

- مرحله چهارم: هیات حل اختلاف ماده 216 قانون مالیات های مستقیم
هیات حل اختلاف ماده 216 قانون مالیات های مستقیم، مرجع رسیدگی به اعتراضات و شکایات ناشی از اقدامات اجرایی بر خلاف قوانین و مقررات است. از جمله این شکایات می توان به اعتراض مودی نسبت به اقدام سازمان امور مالیاتی در وصول مالیات قبل از قطعی شدن روند رسیدگی به پرونده یا اعتراض به میزان و نحوه محاسبه مالیات های غیرمستقیم و یا اعتراض به روند دادرسی هیات های حل اختلاف بدوی و تجدیدنظر اشاره کرد. لازم به ذکر است رسیدگی به اعتراضات در این هیات خارج از نوبت و به قید فوریت انجام می گیرد.

- مرحله پنجم: شورای عالی مالیاتی
شورای عالی مالیاتی بالاترین مرجع نظارتی درون سازمانی در سازمان امورمالیاتی است و بر اساس ماده 251 قانون مالیات های مستقیم، مودی یا اداره امور مالیاتی پس از یک ماه از تاریخ ابلاغ رای قطعی هیات حل اختلاف مالیاتی با ارائه دلایل کافی می توانند به شورای عالی مالیاتی مراجعه کرده و با اعلام شکایت، تقاضای نقض رای و تجدیدنظر در موضوع را داشته باشد. رسیدگی شورای عالی مالیاتی بدون توجه به ماهیت پرونده بوده و این مرجع صرفا پرونده ها را از نظر رعایت تشریفات قانونی و نیز بررسی رسیدگی های قبلی از نظر انطباق با قوانین و مقررات بوده و در صورت احراز وقوع تخلف از مقررات، اقدام به نقض رای می نماید.

- مرحله ششم: هیات های موضوع ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم
اگر پس از طی مراحل مذکور در فوق، مودی یا سازمان امور مالیاتی کماکان به غیر قانونی بودن مالیات تعیین شده و آرای صادره معترض باشند، می توانند تقاضای تجدیدنظر نموده و پرونده برای رسیدگی مجدد به هیات 3 نفره که با انتخاب وزیر اقتصاد تشکیل شده، ارجاع خواهد شد. لازم به ذکر است رای این هیات با اکثریت آرا قطعی و لازم الاجرا می باشد.

- مرحله هفتم: طرح دعاوی مقتضی در شعب بدوی و تجدیدنظر دیوان عدالت اداری
آخرین طریق اعتراض مودی جهت نقض رای قطعی صادره از سوی هیات حل اختلاف مالیاتی بر اساس بند 2 ماده 10 قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری، درخواست نقض رای از شعب بدوی دیوان عدالت اداری است. رای صادره ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ، قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است. لازم به ذکر است صرف اعلام اعتراض در دیوان عدالت اداری تا قبل از صدور دستور موقت مبنی بر توقف عملیات اجرایی رای معترض عنه، مانع وصول مالیات تعیین شده از مودی نمی باشد. رسیدگی دیوان عدالت اداری صرفا به صورت شکلی است و در صورت احراز نقض قوانین و مقررات قانونی، شعبه رسیدگی کننده اقدام به نقض رای قطعی هیات حل اختلاف و ارجاع مجدد پرونده به کمیسیون هم عرض می نماید.

وکیل دعاوی مالیاتی

با توجه به کثرت و پیچیدگی قوانین، بخشنامه ها و دستورالعمل های مالیاتی و علاوه بر آن بی اطلاعی مودیان از این مقررات و نحوه طرح و پیگیری دعاوی مالیاتی در کمیسیون های مربوطه و مراجع اختصاصی حل اختلاف مالیاتی و متعاقبا طرح دعاوی مقتضی در دیوان عدالت اداری، به کرات شاهد محاسبات غلط و خارج از ضوابط قانونی سازمان امور مالیاتی و افزایش ارقام مالیات ها و تضییع حقوق مودیان هستیم. لذا بهره مندی از دانش و تخصص وکلایی که دارای سابقه فعالیت مستمر در این بخش، چه درکمیسیون های اختصاصی و چه در دیوان عدالت اداری هستند، در جهت ارائه دفاعیات موثر و جلوگیری از تضییع حقوق مالی مودیان امری لازم و ضروری است.